Mural - rodzaj malatury; nazwa wywodzi się z języka hiszpańskiego i oznacza dzieło dekoracyjne malarstwa ściennego, najczęściej monumentalne.
Najstarsze murale wywodzą się jeszcze z okresu prehistorii – szczególnie rozpowszechnione w starożytnym Rzymie. Dzieła te, w zależności od intencji twórcy miały skłaniać odbiorcę do zadumy, wspomnień, reklamowały jakąś ideę, produkt lub promowały akcje charytatywne.
Dzisiaj murale najczęściej definiujemy jako wielkoformatową grafikę na ścianie budynku.
Czym są murale?
Murale są sztuką dla każdego. Nie znają podziałów i nie kategoryzują. Mówią o rzeczach istotnych, ale zarazem uniwersalnych. Ich przesłanie dotyczy wszystkich odbiorców, bowiem poruszają one kwestie ważne dla każdego z nas. Są znakomitym narzędziem do nawiązywania dialogu społecznego, a także prowokują do myślenia, komentowania, wyrażana opinii, werbalizowania własnych przeżyć. Czasami są kontrowersyjne, ale współcześnie trudno powiedzieć cokolwiek odbiorcy bez mocnego poruszenia jego zmysłów.
Mural na Szkole Podstawowej im Jana Pawła II w Ochotnicy Dolnej-Centrum powstał w ramach zadania realizowanego z Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2022.
W czasie trwania projektu odbył się cykl spotkań z mieszkańcami seniorami – świadkami historii, którzy dzielili się z młodymi ludźmi informacjami dotyczącymi dziejów naszej małej ojczyzny. Spotkania te były miedzy innymi inspiracją dla młodzieży do stworzenia projektów murali. Samo dzieło ma nawiązywać nie tylko do historii naszego regionu, ale także do 102. rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę oraz do 100. Rocznicy Bitwy Warszawskiej.
Umiejscowienie muralu na budynku szkoły wymagało gruntownego przemyślenia. Mamy bowiem do czynienia z miejscem nasyconym symboliką, a także wydarzeniami historycznymi.
W naszym założeniu mural miał nie tylko oddawać historię tego miejsca, naszego regionu, ale przede wszystkim nawiązywać do teraźniejszości. Naturalnym było więc, że jedną z głównych postaci będzie dziecko (jesteśmy przecież w szkole podstawowej), które uczestniczy w żywej lekcji historii podczas spotkania ze swoim dziadkiem –świadkiem historii. Twarze naszych postaci nie mają swoich pierwowzorów w mieszkańcach Ochotnicy – chcieliśmy, aby dziadkiem i wnuczkiem mógł być KAŻDY. „Współcześnie” ubrany dziadek ma element odwołujący się bardzo wyraźnie do symboliki narodowej i patriotycznej – opaskę biało-czerwoną.
Nie jest przypadkiem wybór ściany na której został umieszczony mural. Ściana ta jest jedną z najstarszych części budynku szkolnego, oddanego do użytku publicznego w 20. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości (1938 roku). Znajdują się na niej cztery okna – symbole: perspektywy, nowych horyzontów, otwartości na świat, wolności, nieograniczonych możliwości, piękna. Okna te dają możliwość dostrzeżenia historii nie tylko znajdującej się wewnątrz naszego budynku (wystawa zdjęć i świadectw związanych z historią naszej szkoły), ale również odbijają w swoich szybach historyczne miejsce jakim jest kościół parafialny wraz z pobliskim cmentarzem.
3 zdjęcia wykorzystane w grafice pochodzą z Cyfrowego Muzeum Ochotnicy i Tylmanowej powstałego w ramach projektu „Ochotnica i Tylmanowa – Małe Ojczyzny, Wielkie Historie”.
Zdjęcie na dole przedstawia Jana Gołdyna – żołnierza Armii gen. Hallera, który zginął w 1920 roku podczas bitwy pod Radzyminem. Jego szczątki spoczywają na cmentarzu wojskowym w Puławach. Na zdjęciu jest w towarzystwie swojego ojca oraz młodszego brata.
Zdjęcie na ławce przedstawia 3 ułanów- od lewej: nieznajomego z Podegrodzia, Zachwieję ze Szczawnicy oraz dziadka właściciela zdjęcia - Józefa Konopka. Szacowana data wykonania zdjęcia to lata: 1918-1921.
Zdjęcie na górze przedstawia powrót z przepustki braci Kędzierskich – Stefana i Romana.
Puste prostokąty wirujące wokół postaci są symbolami zdjęć, które każda z naszych rodzin gromadzi i otacza największą czcią z pokolenia na pokolenie. Są one również symbolem przemijających wspomnień, które bez naszej troski o przekazywanie ich młodszym pokoleniom rozpłyną się we mgle naszej niepamięci.
Charakter ściany – bez wcześniejszego odnowienia – przywołuje piętno czasu jaki odbił się na otaczającej nas rzeczywistości.
Jedno jest pewne – mural to nie wandalizm. To sztuka przeniesiona na ulicę oddana każdemu, kto tylko chce z niej czerpać.
Dofinansowano ze środków Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2022 w ramach Programu Dotacyjnego „Koalicje dla Niepodległej #wiktoria1920”.