Ochotnica była jedną z najbardziej patriotyczne nastawionych wsi na Podhalu. Nie znalazła tu odzewu próba zjednania sobie górali przez niemieckiego okupanta, w ramach tzw. „Goralenvolk”. Wieś stała się ostoją działań partyzanckich. Burzliwe i krwawe dzieje Ochotnicy pozostawiły po sobie dziesiątki mogił wojennych, na cmentarzach, polanach i w górach. Wśród nich są mogiły pojedyncze i zbiorowe, częsty zapomniane.
W ramach projektu pn. „Ocalić od zapomnienia” realizowanego z Programu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Groby i cmentarze wojenne w kraju 2020 przeprowadzono prace remontowe i konserwatorskie na istniejących grobach wojennych na cmentarzach parafialnych w Gminie Ochotnica Dolna.
Prace przeprowadzono na cmentarzu w Ochotnicy Dolnej przy mogile zbiorowej ofiar „krwawej wigilii” z 23 grudnia 1944 r. i mogile partyzanta AK Ludwika Warmuza. Grób pojedynczy uzupełniono o tablicę nagrobkową:
LUDWIK WARMUZ
„PTASZEK”
1916 - 1944
ŻOŁNIERZ IV BATALIONU
1 PUŁKU STRZELCÓW PODHALAŃSKICH AK
ZASTRZELONY PRZEZ NIEMCÓW
28 XI 1944
Z kolei na cmentarzu w Ochotnicy Górnej przeprowadzono prace remontowo-konserwatorskie przy grobie „nieznanego partyzanta z II wojny światowej”. W wyniku przeprowadzonych badań historycznych ustalono personalia osoby pochowanej oraz uzupełniono grób o tablicę nagrobkową:
JAN CHARIASZ
„BLONDYN”
1924 - 1945
PARTYZANT
ODDZIAŁU„BŁYSKAWICA”
POLEGŁ W WALCE Z SOWIECKIM NKWD
28 IV 1945
Na Cmentarzu Parafialnym w Tylmanowej przeprowadzono prace porządkowe i remontowo-konserwatorskie przy mogile zbiorowej Polaków rozstrzelanych 23 lutego 1944 r. oraz ofiar pacyfikacji z 22 grudnia 1944 r.
Projekt pn. „Ocalić od zapomnienia” realizowany był w Gminie Ochotnica Dolna od kwietnia ubiegłego roku. W ramach projektu zostały przeprowadzone badania historyczne, geofizyczne i archeologiczne mogił wojennych, powstała wystawa historyczna oraz została wydana publikacja o grobach wojennych w Ochotnicy i Tylmanowej z mapą naniesionych mogił.
Realizacja tego projektu to walka o pamięć, to przeciwdziałanie zapomnieniu, które dominuje wśród młodego pokolenia. To także zwiększanie świadomości historycznej mieszkańców Gminy Ochotnica Dolna, kształtowanie postaw patriotycznych, wzbudzanie poczucia współodpowiedzialności za pozostawioną przez przodków schedę i wolność.
Dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
